Temelinde “sürekli iyileştirme” ile “insana saygı” unsurlarını barındıran yalın felsefe ilk olarak Ford Motor Company ile başlar, geliştirilip sistematik hale getirilmesi Japonlar tarafından 20. yy ortalarında gerçekleşir. Bu sebeple çoğunlukla Japonya ile birlikte anılır. Başlangıçta sadece üretim yapan işletmelerde uygulanır. Zamanla faydaları aşikar olunca hızla hizmet, ticaret ve kamu sektörü gibi yeni alanlara da yayılır.
Yalın felsefenin temelinde Kaizen yer almaktadır. Kaizen japonca sürekli iyileştirme anlamına gelir. Kaizenin odak noktası kayıplardır. Kayıplar iyileştirme fırsatlarıdır. Bu nedenle kayıpların doğru bir şekilde tespit edilmesi iyileştirme sürecinin ilk ve önemli bir adımıdır. 7+1 kayıp (Muda) kategorisinden bahsedilir yalın literatüründe.
- Hatalı Üretim
- Fazla Üretim
- Fazla Stok
- Bekleme
- Gereksiz İşler
- Gereksiz Taşıma
- Gereksiz Hareketler
- +1 Çalışanların bilgi ve yeteneklerinin kullanılmaması.
İşletme amaç ve politikalarının organizasyonun her kademesine yayılması için bilgi paylaşımı, yalın düşüncede çok önemli bir yere sahiptir. Sağlanan başarılardan habersiz olan bir personelin çalıştığı kuruma aidiyetini pekiştirmesi mümkün değildir. Bu noktadan hareketle, yalın düşüncenin temelinde her işletme çalışanının, işletmesinin başarılarıyla gurur duyması ve gerektiğinde çözümlere katılabilmesi için işletmenin sorunları ile ilgili bilgi sahibi olması gerektiğine inanılır. İşletme çalışanlarının tam katılımını sağlama için yapılan çalışmalara had safhada önem verilmelidir (Akyüz ve Çetin, 2009:1-2).
Dolayısıyla yalın felsefe için +1. kayıbın, diğer kayıp tiplerine göre daha kritik bir rolü vardır.Organizasyonlar yaşayan bir sistem ve çalışanlarsa bu sistemi hayatta tutan büyüten geliştiren yada yok eden birimleridir.
Öneri sistemleri işletmelerin sürekli iyileştirme amacına, çalışanların dahil edilebildiği en çok bilinen uygulamalardan biridir.
Öneri sistemi ilk uygulaması 1880 yılında ABD de Yale&Town Inc. de görülür.
2. dünya savaşı sonrasında Abd, Japonya'ya sanayi için eğitim (TWI) programı kapsamında sistemi tanıtır. Aynı dönemde ABD ye giden Japon yöneticileri vasıtası ile de sistem Japonya’ya taşınır. Amerikan tarzı öneri sistemi Japon tarzı öneri sistemine evrilir. Toyota da ilk uygulamaları 1950 lerin başında gerçekleşir.
Amerikan tarzı öneri sistemi daha çok ekonomik faydalar (sonuç odaklı) üzerine odaklanırken Japon sistemi kademeli iyileştirmeleri (süreç odaklı), motivasyon kaynağı artırıcı bireysel katılımı teşvik eden yararlarına odaklanır. Bu demek değil ki Japon bakış açısı sonucu önemsemiyor. Süreçler doğru kurgulanırsa sonuç kendinden gelecektir zaten. Bu sebeple süreç odaklı yönetilen öneri sisteminde iyileştirme denilince algılanan, Kaizen ken, sonuç odaklı olanda ki algı sıçramalı iyileştimeler, inovasyonlardır.
Sadece sonuç odaklı bakış açısı,bir iyileştirmenin sonraki adımının da sıçramalı olmasını beklediğinden, yapılan önceki inovasyonları Kaizenlerle(süreç odaklı) desteklemeyip, zaman içerisinde etkilerini kaybedip gerilemelerine neden olur.
Dinamik bir öneri sisteminin oluşturulabilmesi için üst yönetim iyi tasarlanmış bir plan uygulamalıdır.
Ne seviyede olursa olsun,yönetim tüm çalışanların öneri vermesini teşvik edici çabada olmalıdır
Çalışanların yeterli eğitim seviyesinde olmaları gerekmektedir ki öneriler kaliteli olabilsinler.
Son aşama olarak önerilerin etkileri değerlendirilebilir.
Yalın düşünce uzun ve meşakatli bir yolculuktur. Bu nedenle sabır ve azimle çalışmaların yürütülmesi gereklidir. Yalın çalışmaların uygulanabilmesi için tüm çalışanların sürece dahil edilmesi ve yönetimin söz konusu uygulamalara destek vermesi bu çalışmaların gerçekleştirilebilmesi için çok önemli bir koşuldur.
Sadece kısa dönem karıyla ilgilenip uzun dönemde faydası görüebilecek iyileştirme fırsatlarını görmezden gelen, yönetim bakış açısı uzun dönemde rekabet edebilir olmaktan uzaklaşacakdır.
Akyüz, N. Ç. , ve Çetin, C. (2009). Yalın Organizasyon İlkeleri ve Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma. Öneri Dergisi, 32, 1-14.
Imai, M. (1986). Kaizen (Vol. 201). New York: Random House Business Division.
Tekin, Mahmut & Arslandere, Murat & Etlioglu, Mehmet & Tekin, Ertuğrul. (2018). BİREY ÖNCELİKLİ KAİZEN VE ÖNERİ SİSTEMİ.
